Rusya-Ukrayna çatışması, dünyanın jeopolitik görünümünü ve gidişatını ciddi biçimde değiştirdi, Çin için olumlu ve olumsuz anlamda önemli etkileri oldu. Şimdi Amerika Birleşik Devletleri’nde (ABD) ve Batı’da bazı yetkililer ile bilim insanları, çatışmanın özellikle Kazakistan, Rusya ve Belarus üzerinden Çin ile Avrupa’yı bağlayan demir yolu nakliye rotası olmak üzere Çin’in önerdiği Kuşak ve Yol İnisiyatifi’ne (BRI) verdiği zararı abarttılar. Bu yetkililer ve bilim insanları, bunu Çin’den Rusya’ya baskı yapmasını istemek için bir bahane olarak kullanıyor ki, bu esas olarak Çin ve Rusya arasındaki ilişkileri bozmak için bir Batılı anlatıdır. Elbette BRI, Rusya-Ukrayna çatışmasından olumsuz olarak etkilendi.

İlk olarak Avrasya Kara Köprüsü doğrudan etkilendi. Çin-Avrupa Demir Yolu Ekspresi’nin batıya doğru ana rotası Rusya, Belarus, Polonya ya da Baltık kıyıları olmuştur. Ukrayna üzerinden geçen rota savaş yüzünden kesildi. Aynı zamanda artık Litvanya’da durmuyor. İkincisi, Çin’in Ukrayna’daki yatırımları savaş nedeniyle etkilendi. Bu büyük ölçüde rüzgâr gücü ve güneş pili alanlarını kapsıyor. Üçüncüsü, Çin-Avrupa Birliği (AB) ticareti büyük ölçüde olmamasına rağmen, bir dereceye kadar çatışmadan etkilendi. Çin ve Avrupa arasındaki kargo ticareti büyük ölçüde deniz yoluyla yapılıyor, demir yolu taşımacılığı sadece yüzde 5’lik bir paya sahip bulunuyor. Ancak, AB’nin Rusya’ya karşı yaptırımları yüzünden birçok Avrupalı operatör Rusya ve Belarus üzerinden taşımacılıktan çekilme kararı aldı.

ÇİN MALLARINA GÜVEN ARTTI

Çin’in çıkarları ve Ukrayna, Rusya ve diğer Avrupa ülkelerinin çıkarları açısından savaşın mümkün olan en kısa sürede sona erebileceğini, sorunun görüşmeler yoluyla çözülmesini, en kısa sürede barışın sağlanacağını ve normal ekonomik faaliyetin yeniden başlayacağını umuyoruz. Rusya ve Batı arasındaki ilişkilerin kötüleşmesi, Çin ile Rusya arasındaki ekonomik ilişkinin daha da yakınlaşmasına sebep oldu ve Rusya’nın bütün siyasi, iş dünyası ve ekonomik çevresi gözlerini Çin’e çevirdi. Batı mallarının yerini alma da Çin mallarına olan güven arttı. Ayrıca bu Çin’in BRI’sı ve Rusya’nın, Orta Asya ülkeleri ve Moğolistan ile büyük iş birliğini kapsayan Büyük Avrasya ortaklığına güç verdi. Avrupa ülkeleri Rusya üzerinden geçmeye ihtiyaç duyulmayan ticaret yolları aradığı için bu aynı zamanda BRI’nın ticaret ve ticari yollarını, trans-Hazar ve Karadeniz üzerinden yeni Çin-Avrupa demir yolu bağlantıları kapsayacak şekilde çeşitlendirdi.

Uzun vadede Çin ve Avrupa arasındaki BRI iş birliği güçlenebilir. Rusya-Ukrayna çatışmasının Avrupa ekonomisi üzerindeki olumsuz etkisi önemli ve Çin-Avrupa iş birliği için ön gereksinim yaratacak. Dünyanın en büyük piyasası Asya’da ve Çin ve Doğu Asya piyasalarıyla bağlantı AB’nin kalkınması için temel çıkış yoludur. Küresel endüstri zincirlerinin değişimini ve tedarik zincirlerinin ideolojik amaçlardan uzaklaşmasını desteklemek, bu nesnel gerçeği değiştirmez.

ASEAN EKONOMİK KALKINMAYA ODAKLANIYOR

Gelecekte, BRI aynı zamanda muhtemelen Çin’in çevresine, özellikle Güneydoğu Asya’da daha fazla odaklanacak. Çin-Laos demir yolunun açılması, Çin-Laos-Thai demir yolunun ilerlemesi yeni fırsatlar sağlayacak. Bu, bir ağ oluşturmak için Çin-Vietnam demir yoluyla rastlaşacaktır. Çin’in Güneydoğu Asya ile ticareti yıllık yaklaşık 800 milyar dolardır. Çin ve Güneydoğu Asya Ülkeleri Birliği’nin (ASEAN), Bölgesel Kapsamlı Ekonomik Ortaklığı (RCEP), Çin-ASEAN Serbest Ticaret Anlaşması ve diğer hassas mekanizmaları var. ASEAN, Çin ve ABD arasında taraf seçmeye değil, ekonomik kalkınmaya odaklanıyor.

Rusya-Ukrayna çatışması, Çin’in, yeşil kalkınma, sağlık ve dijital ekonomi dâhil BRI projeleri inşa etmek için daha istikrarlı durumdaki ülkeleri seçmesine, ABD’nin sorun çıkarma ve vekâlet savaşları yaratma niyetinin farkında olmasına yol açacaktır. ABD Merkez Bankası’nı (Fed) faiz oranlarını artırması birçok gelişmekte olan ülkeyi, ABD’nin Çin’i suçlamaya çalıştığı ekonomik krize soktu. Ancak bu ülkelerdeki ekonomik ve siyasi istikrarın ABD tarafından harap edilmesi uzun vadede geri tepme etkisine sahip olacaktır.

Çin, Rusya-Ukrayna çatışması ve Batı’nın Rusya’ya yaptırımlarının etkisinden dersler çıkaracaktır. BRI konusunda Çin-ABD rekabeti, kurallar ve standartlar üzerinde bir savaştır. Batı’nın tek taraflı olarak Rusya’ya uyguladığı yaptırımlar, Batı’nın güvenilirliğine ve ABD liderliğindeki standartların her yerde evrenselliğine zarar verecek, ABD öncülüğündeki sisteme güvenmenin sonuçlarını göstererek, Çin ve diğerlerine alternatifleri destekleme fırsatı verecektir.